Rolniku nie daj się kleszczom

 "Rolniku nie daj się kleszczom" - tak brzmi hasło jednej z kampanii prewencyjnych prowadzonych przez KRUS, której celem jest profilaktyka chorób odkleszczowych - obecnie najczęściej odnotowywanych chorób zawodowych rolników. Placówka Terenowa w Kamiennej Górze prowadzi działania prewencyjne, ukierunkowane na propagowanie wśród rolników wiedzy o sposobach ograniczenia ryzyka ukąszenia przez kleszcze oraz zasadach postępowania w przypadku, gdy do niego dojdzie. Praca i życie na wsi narażają człowieka na zwiększony kontakt
z jednymi z najniebezpieczniejszych pajęczaków w naszej szerokości geograficznej jakimi są niewielkie kleszcze, nosiciele wielu niebezpiecznych chorób takich jak bolerioza, kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), neurobolerioza, bartoneloza, babeszjoza, bruceloza, mykoplazmoza, erlichioza. Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowaniu jest niedopuszczanie do pogryzienia przez tego pajęczaka. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad, które to ryzyko minimalizują.

Jeżeli kiedyś ukąsił nas kleszcz i występują takie objawy jak: 

• ciągłe uczucie zmęczenia, problemy ze snem,
• ciągłe bóle głowy i uczucie otępienia,
• zaburzenia wzroku, szumy uszne,
• zaburzenia rytmu serca (arytmia), pocenie się w nocy, skurcze,
• bóle mięśni, ścięgien,
• bóle splotu barkowego lub lędźwiowo-krzyżowego,
• problemy z koncentracją lub pamięcią,
• ciągłe huśtawki nastrojów, 
• chroniczna depresja, 
• bóle żołądka i jelit, zaburzenia trawienia,
• problemy skórne
  należy zachować czujność, ponieważ może to być bolerioza, groźna choroba zakaźna atakująca wiele narządów wewnętrznych.

Kleszcze można spotkać nawet przez cały rok, gdyż ich okres hibernacji przerywa temperatura 7-12 C. Zwykle atakują siadając a szczytach traw lub liści, na małych wysokościach. Występują na łąkach, nad rzekami i jeziorami, w lasach, na trawnikach w miastach i na wsiach. Przenoszą je zwierzęta domowe i dzikie tj.: psy, koty, krowy, ptaki, lisy, zające, myszy itp. Najbardziej niebezpieczne jest stadium młodociane - pajęczak, owady są najbardziej agresywne, ich ciało jest bardzo małe i niemal przezroczyste a ukąszenia są bezbolesne.

Kleszcze a także pchły, muchy gryzące i komary, są nosicielami chorobotwórczych mikroorganizmów. Nie każdy kleszcz jest groźny, więc nie zawsze podczas ukąszenia, musi dojść do zakażenia.

• Jeśli zaobserwowałeś u siebie lub u bliskiej osoby ugryzienie i wędrujący rumień, inne zmiany skórne koniecznie, poinformuj swojego lekarza.
• Bolerioza to podstępna choroba przebiega w kilku fazach - wczesna charakteryzuje się rumieniem wędrującym i objawami grypopodobnymi kilka dni po ukąszeniu.
• Bolerioza późna to przedłużający się stan podgorączkowy, dreszcze, bóle głowy, mięśni, stawów, depresja, zaburzenia snu, duszności, wszelkiego rodzaju nagłe i nawracające objawy, które wcześniej nie występowały.
• Bolerioza przewlekła może także powodować chudnięcie, zmęczenie, ociężałość, obniżenie sprawności fizycznej, a także bezsenność
  i wypadanie włosów, drętwienie rąk i nóg, języka, kurcze mięśni i tiki mięśni twarzy - Zniknięcie rumienia nie oznacza końca infekcji.
• Leczenie choroby za pomocą antybiotykoterapii jest długotrwałe i tylko ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza daje szansę na wyleczenie.

Aby zmniejszyć ryzyko ukąszenia i zainfekowania przez kleszcza należy :

1. Możliwie jak najszczelniej zakrywać ciało - stosować odpowiednią odzież i obuwie tj.: koszule z długimi rękawami, spodnie z długimi nogawkami, kryte buty, długie skarpety, nakrycie głowy.
2. Unikać spacerów w wysokiej trawie, zaroślach, zwalonych drzewach szczególnie w okresach aktywności owadów.
3. Stosować środki odstraszające kleszcze w postaci preparatów chemicznych, sprayów do ciała, żeli, kremów oraz naturalnych olejków eterycznych odstraszających te pajęczaki.
4. Unikać siadania bezpośrednio na trawie, na zwalonych pniach drzew. Unikać spacerów w wysokiej trawie, zaroślach oraz na terenach masowego występowania kleszczy w sezonie ich wzmożonej aktywności.
5. Sprawdzać i obserwować swoje ciało i bliskich osób po powrocie do domu. Zachować odpowiednią higienę osobistą, a w razie ukąszenia, jak najszybciej usunąć kleszcza.
6. Dbać o ochronę swoich zwierząt domowych i gospodarczych przed pasożytami i insektami.
7. Stosować szczepionki przeciwko KZM - zaleca się podanie trzech dawek szczepionki, przypominające co pięć lat.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego od wielu lat prowadzi działania prewencyjne
w zakresie zapobiegania m. in. chorobom zawodowym boreliozie - dodatkowe informacje zamieszczane są na bieżąco na stronie internetowej:

kleszcze | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (krus.gov.pl)
Borelioza.pdf (krus.gov.pl)
Kleszcze ? kłujący temat! | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (krus.gov.pl)
Definicja i rozpoznanie choroby zawodowej | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (krus.gov.pl)

Opracowanie:
Główny Specjalista
Ewelina Cierpikowska

Źródło:
1. BroszuraKRUS - "Chorób odzwierzęcych można się ustrzec"
2. Broszura KRUS -"Bolerioza i kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych" jpg